تومان نیوز: در طی جلسه استیضاح، همتی وزیر پیشین اقتصاد اظهار داشت که در طی هفت سال گذشته ۱۰ میلیون نفر به جمعیت فقرا در کشور اضافه شده است. آمارها نشان می‌دهد در حدود ۳۰ درصد از جامعه ایران زیر خط فقر زندگی می‌کنند. از هر سه نفر یک نفر!
به گزارش پایگاه خبری تومان نیوز(toomannews)، در جریان جلسه استیضاح وزیر اقتصاد در مجلس، که در نهایت به برکناری او انجامید، همتی اعلام کرد که طی هفت سال گذشته، حدود ۱۰ میلیون نفر به جمعیت فقرا افزوده شده‌اند. او تحریم‌ها و تورم بالای ۴۰ درصدی در سال‌های اخیر را عوامل اصلی وضعیت کنونی اقتصاد کشور دانست. بر همین اساس، با استناد به آمارهای معتبر مرکز پژوهش‌های مجلس، روند فقر از ابتدای دهه ۹۰ تاکنون را بررسی می‌کنیم. این آمارها نشان می‌دهد که طی ۱۳ سال گذشته، روند فقر در کشور صعودی بوده و هر ساله بر تعداد افراد زیر خط فقر افزوده شده است.
فقر و تعریف آن
خط فقر یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی است که سطح حداقلی درآمد مورد نیاز برای تأمین نیازهای اساسی خانوار را مشخص می‌کند. در ایران، این شاخص در سال‌های اخیر به دلیل تورم افسارگسیخته، کاهش قدرت خرید و افزایش هزینه‌های زندگی دستخوش تغییرات جدی شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ تورم بالا، رشد نقدینگی و کاهش ارزش پول ملی از مهم‌ترین عوامل افزایش خط فقر در کشور بوده‌اند. در حالی که درآمد بخش زیادی از خانوارها متناسب با افزایش هزینه‌های زندگی رشد نکرده، قیمت کالاهای اساسی، مسکن و خدمات درمانی به سطوح کم‌سابقه‌ای رسیده است. این شرایط باعث شده است که جمعیت بیشتری به زیر خط فقر سقوط کنند و شکاف طبقاتی بیش از پیش عمیق‌تر شود.
افزایش خط فقر تنها یک مسئله معیشتی نیست، بلکه هشداری برای پایداری اقتصادی کشور است. کاهش مصرف خانوار، افت تقاضای داخلی، گسترش نابرابری و افزایش تنش‌های اجتماعی، پیامدهای اجتناب‌ناپذیر این روند هستند. سیاست‌های حمایتی دولت از جمله یارانه‌ها و سبدهای معیشتی، در برابر موج تورمی موجود، تنها به‌عنوان یک مُسَکن کوتاه‌مدت عمل کرده و نتوانسته است مانع از افزایش فقر شود.
برون‌رفت از این وضعیت نیازمند اصلاحات عمیق اقتصادی است؛ از جمله مهار تورم، بهبود اشتغال، افزایش بهره‌وری تولید و بازتوزیع عادلانه‌تر ثروت. در غیر این صورت، خط فقر در ایران به مرزهای نگران‌کننده‌تری خواهد رسید و چالش‌های اقتصادی و اجتماعی را تشدید خواهد کرد.
فقر در ایران؛ روندی نگران‌کننده در دهه ۹۰
بررسی‌ها نشان می‌دهد که فقر در ایران طی دهه ۹۰ روندی صعودی داشته و در سال ۱۴۰۰ به سطح قابل‌توجهی رسیده است. خط فقر سرانه در این سال ۱ میلیون و ۶۸۰ هزار تومان برآورد شده و برای یک خانوار چهارنفره، ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تخمین زده شده است.
نرخ فقر در سال ۱۴۰۰ معادل ۳۰.۴ درصد بوده که نسبت به سال ۱۳۹۹ حدود ۰.۹ واحد درصد کاهش یافته و باعث خروج ۷۰۰ هزار نفر از جمعیت فقرا شده است. بااین‌حال، از سال ۱۳۹۷ به بعد، نرخ فقر بالای ۳۰ درصد باقی مانده و شکاف فقر – یعنی فاصله درآمد فقرا تا خط فقر – در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به بالاترین حد خود یعنی ۲۷ درصد رسیده است.
کاهش رفاه خانوار و فشار بر هزینه‌های ضروری
روند مصرف خانوارها نیز نشان از کاهش رفاه دارد. سهم خوراک در سبد هزینه خانوار از ۲۹ درصد در سال ۱۳۹۶ به بیش از ۳۲ درصد در سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است. اما این افزایش ناشی از کاهش درآمد بوده و در عمل میانگین کالری دریافتی روزانه از ۲۴۳۱ به ۲۱۸۲ کیلوکالری کاهش یافته است.
مسکن نیز سهم بیشتری از هزینه خانوار را به خود اختصاص داده است، به‌طوری که از ۲۳ درصد در سال ۱۳۹۰ به ۲۷ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است. این افزایش فشار بر هزینه‌های اساسی، قدرت خرید خانوار را در سایر بخش‌ها محدود کرده است.
افت هزینه‌های غیرضروری نیز نشانه‌ای از کاهش رفاه عمومی است. در این میان، سهم آموزش از کل هزینه‌های خانوار طی دهه ۱۳۹۰ بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است، که می‌تواند زنگ خطری برای افزایش فقر بین‌نسلی باشد. کاهش سرمایه‌گذاری در آموزش، فرصت‌های اقتصادی نسل‌های آینده را محدود کرده و چرخه فقر را تداوم می‌بخشد.
افزایش شکاف فقر و کاهش قدرت اقتصادی خانوارها، از چالش‌های اصلی اقتصاد ایران در سال‌های اخیر بوده و بدون اصلاحات اساسی در سیاست‌های حمایتی و اقتصادی، این روند نگران‌کننده ادامه خواهد داشت.
روندی که ادامه دارد
بر اساس آمارهای مرکز پژوهش‌های مجلس، از سال ۱۴۰۰ به بعد روند فقر در کشور صعودی بوده است. طبق این داده‌ها، نرخ فقر در سال ۱۴۰۲ با افزایش ۰.۴ واحد درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱، به ۳۰.۱ درصد رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال جاری نیز این نرخ در همین محدوده باقی مانده و اندکی از ۳۰ درصد فراتر رفته است. به عبارتی، از هر سه ایرانی، یک نفر زیر خط فقر زندگی می‌کند.
علاوه بر آمارهای رسمی، همتی در تازه‌ترین اظهارات خود مدعی شده که در طی هفت سال گذشته در حدود ۱۰ میلیون نفر دیگر به جمعیت فقرا افزوده شده‌است، آماری که نشان‌دهنده بحرانی عمیق در وضعیت معیشتی جامعه است./ جهان صنعت نیوز
