تومان نیوز: در روزهای اخیر، طرح دوباره بحث ابرتورم در ایران واکنشهای گستردهای در میان کارشناسان اقتصادی ایجاد کرده است. هرچند برخی اظهارنظرها بهصورت تئوریک مطرح شده، اما همین طرح موضوع نشان میدهد نگرانی نسبت به تداوم تورمهای بالا و ریسک تشدید آن در اقتصاد ایران جدی است.
به گزارش پایگاه خبری تومان نیوز(toomannews)، یکی از تحلیلگران بازار سرمایه اخیراً با اشارهای نظری به مفهوم ابرتورم، تلاش کرد پیامدهای تورمهای شدید را گوشزد کند. او بعدتر توضیح داد که هدفش پیشبینی وقوع ابرتورم نبوده، بلکه هشدار نسبت به ادامه روندهای نگرانکننده و لزوم پیشگیری از تورمهای بزرگتر بوده است.
اعلام ارقام نجومی؛ شمشیر دولبه
کارشناسان اقتصادی هشدار میدهند که طرح اعداد بسیار بزرگ برای تورم، بدون در نظر گرفتن شرایط واقعی اقتصاد، میتواند به تشدید انتظارات تورمی منجر شود. اگرچه اقتصاد ایران در سالهای اخیر تورمهای بالای ۴۰ درصد را تجربه کرده، اما به اعتقاد برخی صاحبنظران، هنوز ظرفیتهایی برای مدیریت و کنترل روند تورم وجود دارد.
نگاه کارشناسان به مفهوم ابرتورم
وحید شقاقی شهری، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی، در گفتوگو با ایبنا تأکید کرده است که اشاره به تورمهای چند هزار درصدی صرفاً برای تصویرسازی ذهنی از پیامدهای تورم افسارگسیخته بوده و نباید بهعنوان پیشبینی تلقی شود.
به گفته او، خطر اصلی زمانی شکل میگیرد که تورم با سرعت بالا افزایش یابد و اقتصاد در مدت کوتاهی به سمت دلاریزه شدن حرکت کند. از این منظر، هشدارها باید بهعنوان زنگ خطر برای اصلاح سیاستها تلقی شود، نه اعلام یک سناریوی قطعی.
چه عواملی به ابرتورم منجر میشود؟
بررسی تجربه کشورهای مختلف نشان میدهد ابرتورم معمولاً حاصل ترکیبی از چند عامل کلیدی است، از جمله:
بدهی خارجی سنگین
کسری بودجه مزمن دولت
خروج سرمایه
ناترازیهای شدید مالی
البته شرایط کشورها متفاوت است؛ برخی با جنگ، برخی با تحریم و برخی با فروپاشی ساختارهای مالی مواجه بودهاند. اما نقطه مشترک، نادیده گرفتن هشدارها و تأخیر در اصلاحات ساختاری بوده است.
ریشه تورم در اقتصاد ایران کجاست؟
شقاقی شهری معتقد است ریشه تورمهای مزمن ایران بیشتر در بخش واقعی و مالی اقتصاد نهفته است و بانک مرکزی بهتنهایی قادر به مهار آن نیست. اقتصاد دستوری، انحصارها، رانت، ناترازی بانکها و صندوقهای بازنشستگی، عملاً اثرگذاری سیاستهای پولی را محدود کردهاند.
در کنار این عوامل، چالشهایی مانند بحران آب، فرونشست زمین، ضعف زیرساختها و فشارهای بودجهای، دولت را به سمت استقراض بیشتر سوق داده است؛ مسیری که در نهایت به شوکهای تورمی و ارزی منتهی میشود.
راهکار مقابله با تورم
از نگاه کارشناسان، سیاستهای پولی در انتهای زنجیره تورم قرار دارند. بدون اصلاح بخش واقعی اقتصاد، کنترل کسری بودجه و رفع ناترازیهای مالی، مهار پایدار تورم امکانپذیر نیست.
این اصلاحات البته ساده نیست، چرا که گروههایی از وضعیت موجود منتفع میشوند و در برابر تغییر مقاومت میکنند. با این حال، تا زمانی که این موانع ساختاری برطرف نشود، اقتصاد ایران در معرض شوکهای تورمی شدید باقی خواهد ماند و خطر دلاریزه شدن و تورمهای بسیار بالا همچنان وجود خواهد داشت.
