تومان نیوز: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تازه‌ترین گزارش خود از اجرای سیاست پولی، جزئیات حراج شماره ۱۲ عملیات بازار باز را در تاریخ ۹ تیرماه ۱۴۰۴ منتشر کرد.
به گزارش پایگاه خبری تومان نیوز(toomannews)، بر اساس داده‌های رسمی منتشرشده، در این مرحله از عملیات بازار باز که با هدف مدیریت نقدینگی و کنترل نرخ بهره بین‌بانکی اجرا شد، ۲۰ بانک و مؤسسه اعتباری غیربانکی شرکت کرده‌اند.
جزئیات عملیات بازار باز ۹ تیر ۱۴۰۴:
| شاخص | مقدار |
|---|---|
| شماره حراج | ۱۲ |
| موضع عملیاتی | توافق بازخرید |
| تعداد بانک‌های شرکت‌کننده | ۲۰ |
| ارزش سفارش‌های ارسال‌شده | ۳۹۰۰.۵ هزار میلیارد ریال |
| ارزش سفارش‌های پذیرفته‌شده | ۳۸۹۷.۲ هزار میلیارد ریال |
| مدت توافق بازخرید | ۱۴ روز |
| حداقل نرخ توافق بازخرید | ۲۳ درصد |
| ارزش توافق بازخرید سررسید‌شده | ۴۰۵۵.۶ هزار میلیارد ریال |
| مانده توافق بازخرید سررسید‌نشده | ۳۸۹۷.۲ هزار میلیارد ریال |
هدف چیست؟ پول‌پاشی یا تثبیت نرخ‌ها؟
عملیات بازار باز، یکی از ابزارهای کلیدی بانک مرکزی برای مدیریت نقدینگی در بازار بین‌بانکی است. اجرای این سیاست در قالب توافق بازخرید (Repo) باعث می‌شود بانک‌ها بتوانند با ارائه اوراق بهادار دولتی به‌عنوان وثیقه، به‌صورت کوتاه‌مدت از بانک مرکزی اعتبار دریافت کنند.
در این دور از عملیات، تقاضای بالا برای منابع مالی با نرخ ۲۳ درصدی، نشان‌دهنده‌ی عطش نقدینگی در شبکه بانکی کشور است. هرچند بانک مرکزی با پذیرش تقریباً کامل این تقاضا (۳۸۹۷.۲ از ۳۹۰۰.۵ هزار میلیارد ریال) عملاً نقدینگی بالایی به سیستم بانکی تزریق کرد، اما این تزریق با نرخ بهره بالای ۲۳ درصد انجام شده است؛ موضوعی که نشان می‌دهد هدف صرفاً تزریق پول نیست، بلکه کنترل و تثبیت نرخ بهره بین‌بانکی هم در دستور کار قرار دارد.
تحلیل روند سیاست پولی تیرماه ۱۴۰۴
با توجه به تداوم سیاست توافق بازخرید با نرخ بالا (۲۳ درصد) و سررسید ۱۴ روزه، به‌نظر می‌رسد بانک مرکزی هنوز نگران التهاب احتمالی در نرخ‌های بازار بین‌بانکی است. این در حالی است که در هفته‌های گذشته، نرخ بین‌بانکی به دلیل کاهش معاملات و فشار تقاضا، در معرض نوسانات کوتاه‌مدت قرار گرفته بود.
از سوی دیگر، کاهش ارزش ریال در بازار آزاد و تلاطم در بازار دارایی‌ها باعث شده که بانک مرکزی با احتیاط بیشتری نسبت به مدیریت پایه پولی عمل کند.
اعتبارگیری قاعده‌مند؛ بازوی مکمل سیاست پولی
علاوه بر عملیات بازار باز، بانک‌ها همچنان می‌توانند از ابزار اعتبارگیری قاعده‌مند استفاده کنند؛ ابزاری که به آن‌ها اجازه می‌دهد با وثیقه‌گذاری اوراق دولتی، در چهارچوب ضوابط بانک مرکزی و با نرخ سقف ۲۴ درصد، نیازهای نقدی کوتاه‌مدت خود را پوشش دهند.
🔹 این روند نشان می‌دهد تمرکز بانک مرکزی بر سیاست‌های غیرانبساطی و کنترلی همچنان پابرجاست.
جمع‌بندی | تیر آرام یا انفجار تورمی؟
گزارش ۹ تیرماه ۱۴۰۴ از عملیات بازار باز، نمایانگر یک سیاست‌گذاری پولی هدفمند برای کنترل نرخ بهره و مهار نوسانات بازار بین‌بانکی است. اما در سوی دیگر ماجرا، افزایش حجم مانده توافق‌های بازخرید و استقبال بانک‌ها از این ابزار، هشداری جدی برای فشار نقدینگی در آینده نزدیک محسوب می‌شود.
💬 به‌نظر می‌رسد بانک مرکزی فعلاً به‌جای پول‌پاشی مستقیم، در حال استفاده از ابزارهای بازار باز برای مدیریت هوشمند نقدینگی و تنظیم نرخ سود است.
