تومان نیوز:بانک مرکزی یکی از نهادهای کلیدی در مدیریت نقدینگی و کنترل سیاست‌های پولی در هر کشور است. یکی از ابزارهای اصلی بانک مرکزی برای تاثیرگذاری بر بازار بین‌بانکی و جلوگیری از نوسانات غیرمطلوب، عملیات بازار باز است. این عملیات به‌ویژه در چارچوب مدیریت ذخایر بازار بین‌بانکی و سیاست‌های پولی، اهمیت ویژه‌ای دارد. در این مقاله، عملکرد بانک مرکزی در مدیریت ذخایر بازار بین‌بانکی و نقش آن در سیاست‌های پولی از جمله توافقات بازخرید و اعتبارگیری قاعده‌مند بررسی می‌شود.
1. عملکرد بانک مرکزی در مدیریت ذخایر بازار بین‌بانکی
به گزارش پایگاه خبری تومان نیوز(toomannews)، بانک مرکزی ایران با هدف مدیریت نقدینگی و ایجاد ثبات در بازار بین‌بانکی، به‌طور هفتگی عملیات بازار باز را اجرا می‌کند. هدف اصلی این عملیات، کاهش نوسانات نرخ سود در بازار بین‌بانکی و اطمینان از تامین نقدینگی کافی برای بانک‌ها است. بانک مرکزی از طریق ابزارهایی مانند توافق بازخرید، توانسته است نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها را تأمین کرده و از بروز بحران‌های نقدینگی جلوگیری کند.
در گزارش‌های اخیر، بانک مرکزی توانسته است با انجام توافق بازخرید به مبلغ 2270 هزار میلیارد ریال در تاریخ 15 بهمن 1403، نقدینگی لازم را در بازار بین‌بانکی تزریق کند. این اقدام، موجب بهبود وضعیت مالی بانک‌ها و کاهش فشارهای نقدینگی در سیستم بانکی شده است.
2. ابزارهای اجرایی بانک مرکزی در سیاست‌های پولی
بانک مرکزی ایران از ابزارهای مختلفی برای اجرای سیاست‌های پولی خود استفاده می‌کند که شامل عملیات بازار باز، توافق بازخرید، و اعتبارگیری قاعده‌مند است. عملیات بازار باز به‌عنوان ابزاری برای کنترل نوسانات نرخ سود در بازار بین‌بانکی به کار می‌رود.
بیشتر بخوانید:توافق بازخرید بانک مرکزی: تاثیر آن بر نقدینگی و بازار بین‌بانکی
توافق بازخرید یکی از ابزارهای کلیدی است که در آن بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی اوراق مالی خود را به بانک مرکزی می‌فروشند و در ازای آن نقدینگی دریافت می‌کنند. این نقدینگی به‌طور مؤثری به بانک‌ها کمک می‌کند تا بتوانند عملیات خود را انجام دهند و از بحران‌های نقدینگی جلوگیری شود.
در تاریخ 15 بهمن 1403، بانک مرکزی اقدام به انجام توافق بازخرید به مبلغ 2270 هزار میلیارد ریال کرد که موجب بهبود وضعیت نقدینگی و کاهش نوسانات نرخ سود در بازار بین‌بانکی گردید.
3. نرخ توافق بازخرید و تاثیر آن بر نرخ سود بازار بین‌بانکی
نرخ توافق بازخرید، که 23 درصد در تاریخ 15 بهمن 1403 تعیین شد، نقش مهمی در کنترل نرخ سود بازار بین‌بانکی ایفا می‌کند. این نرخ به بانک‌ها این امکان را می‌دهد که با پرداخت سود مشخصی، نقدینگی مورد نیاز خود را تأمین کنند.
از سوی دیگر، نرخ توافق بازخرید نیز سیگنالی به بازار ارسال می‌کند که نشان‌دهنده سطح نرخ سود در بازار بین‌بانکی است. با توجه به نرخ بالای توافق بازخرید، بانک‌ها با هزینه مشخصی قادر خواهند بود نقدینگی مورد نیاز خود را دریافت کرده و از نوسانات نرخ سود در بازار جلوگیری کنند.
4. اعتبارگیری قاعده‌مند و تاثیر آن بر مدیریت ذخایر بانک‌ها
اعتبارگیری قاعده‌مند، که بانک‌ها می‌توانند از آن برای تأمین منابع مالی کوتاه‌مدت استفاده کنند، نقش مهمی در مدیریت ذخایر بازار بین‌بانکی ایفا می‌کند. این ابزار به بانک‌ها این امکان را می‌دهد که با وثیقه‌گذاری اوراق مالی اسلامی، نقدینگی مورد نیاز خود را دریافت کنند.
در هفته منتهی به 15 بهمن 1403، بانک‌ها از این ابزار استفاده کردند و ارزش اعتبارگیری به حدود 387.7 هزار میلیارد ریال رسید. این اقدام موجب تأمین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها شد و به‌طور مستقیم بر میزان ذخایر بانک‌ها در بازار بین‌بانکی تأثیر گذاشت.
5. تاثیر مدیریت ذخایر بانک‌ها بر سیاست‌های پولی
مدیریت ذخایر بانک‌ها در بازار بین‌بانکی تأثیر مستقیمی بر اجرای موفقیت‌آمیز سیاست‌های پولی بانک مرکزی دارد. بانک مرکزی با استفاده از ابزارهایی مانند عملیات بازار باز و توافق بازخرید می‌تواند ذخایر مورد نیاز بانک‌ها را تأمین کند و از نوسانات نرخ سود در بازار جلوگیری کند. این اقدامات موجب بهبود شرایط مالی بانک‌ها و کمک به پایداری اقتصادی می‌شود.
با توجه به اقدامات بانک مرکزی در اجرای عملیات بازار باز و تأمین نقدینگی از طریق توافق بازخرید، می‌توان گفت که بانک مرکزی در مدیریت ذخایر بانک‌ها و ایجاد ثبات در بازار بین‌بانکی موفق عمل کرده است.
بانک مرکزی ایران با استفاده از ابزارهای مختلف مانند عملیات بازار باز و توافق بازخرید، توانسته است نقش مهمی در مدیریت ذخایر بازار بین‌بانکی و اجرای سیاست‌های پولی ایفا کند. این اقدامات موجب تأمین نقدینگی برای بانک‌ها، کنترل نوسانات نرخ سود، و جلوگیری از بحران‌های نقدینگی در سیستم بانکی شده است. با توجه به عملکرد بانک مرکزی، می‌توان گفت که این اقدامات به تقویت ثبات مالی و اقتصادی کشور کمک کرده است و در آینده نیز این سیاست‌ها می‌توانند به تقویت مدیریت نقدینگی در بازار بین‌بانکی و بهبود شرایط اقتصادی کشور کمک کنند.
خبرنگار:امیرعلی کاظمی
