تومان نیوز:با وجود بهبود اقتصاد جهانی پس از همه‌گیری کرونا، چالش‌های بزرگی همچون تغییرات اقلیمی، دیجیتالی شدن، تکه‌تکه شدن ژئوپلیتیکی و رشد هوش مصنوعی، عدم قطعیت‌های بسیاری را برای آینده اقتصاد به همراه دارد.
اقتصاد جهانی پس از همه‌گیری کرونا توانسته تا حدودی تاب‌آوری نشان دهد، اما آینده نزدیک همچنان با عدم قطعیت‌های بسیاری روبه‌رو است. عوامل متعددی مانند تغییرات اقلیمی، درگیری‌ها، دیجیتالی شدن و افزایش استفاده از هوش مصنوعی، تهدیدهایی جدی برای رشد اقتصادی محسوب می‌شوند. رشد پایین اقتصادی و تقسیم‌بندی‌های ژئوپلیتیکی از دیگر عواملی هستند که شرایط را پیچیده‌تر کرده‌اند و به احتمال زیاد پیامدهای طولانی‌مدت و گسترده‌ای به همراه خواهند داشت.
چالش‌های آینده اقتصاد جهانی: تغییرات اقلیمی، ژئوپلیتیک و تکنولوژی
سرویس اقتصاد کلان: در حالی که جهان به تازگی از شوک‌های اقتصادی ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ رهایی یافته، چندین نیروی قابل توجه همچنان آینده اقتصاد جهانی را تحت تأثیر قرار داده است و عدم قطعیت‌های گسترده‌ای را به همراه خواهد داشت.
تغییرات اقلیمی، تکه‌تکه شدن ژئوپلیتیکی، درگیری‌های منطقه‌ای، دیجیتالی شدن و ظهور هوش مصنوعی (AI) از جمله عواملی هستند که شرایط اقتصادی را پیچیده و غیرقابل‌پیش‌بینی می‌کنند.
تغییرات اقلیمی و تهدید برای رشد اقتصادی
یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای آینده اقتصاد جهانی، تغییرات اقلیمی است. گرمایش زمین و افزایش دما به زیر دو درجه سانتی‌گراد نیازمند اقدامات فوری جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است. با وجود بلندپروازی‌های جهانی، هنوز شکاف‌هایی در اجرای سیاست‌های محیط‌زیستی وجود دارد. در صورت عدم اقدام سریع، تغییرات اقلیمی می‌تواند به شدت بر رفاه و رشد اقتصادی کشورهای مختلف تأثیر منفی بگذارد و آینده‌ای پرمخاطره را برای نسل‌های آینده رقم بزند.
چشم‌انداز رشد اقتصادی ضعیف در دهه پیش رو
پیش‌بینی‌های اقتصادی نشان می‌دهد که رشد اقتصاد جهانی در میان‌مدت به ضعیف‌ترین سطح خود طی سه دهه گذشته خواهد رسید. کاهش در بهره‌وری و تشکیل سرمایه خصوصی، همراه با روند کاهشی جمعیت در سن کار، از جمله عواملی هستند که به این کندی رشد اقتصادی دامن زده‌اند. بدون سیاست‌های مؤثر و افزایش بهره‌وری از فناوری‌های نوین، انتظار می‌رود رشد اقتصادی تا پایان دهه به ۳.۱ درصد برسد؛ رقمی که یک درصد کمتر از میانگین پیش از پاندمی است.
تکه‌تکه شدن ژئوپلیتیکی و اثرات آن بر اقتصاد جهانی
یکی از مهم‌ترین روندهای اخیر، افزایش تکه‌تکه شدن ژئوپلیتیکی است. این پدیده که ناشی از تقابل‌های سیاسی و تجاری بین کشورهاست، به ایجاد بلوک‌های اقتصادی رقیب منجر می‌شود و همگرایی اقتصادهای جهانی را با چالش مواجه می‌کند. افزایش محدودیت‌های تجاری، کاهش همکاری‌های اقتصادی و معکوس شدن جریان‌های سرمایه‌گذاری، همگی به کاهش کارآیی و رقابت اقتصادی منجر شده‌اند. این وضعیت ممکن است به شدت دستاوردهای گذشته را تهدید کرده و بهره‌وری را در بسیاری از بخش‌های اقتصادی کاهش دهد.
درگیری‌ها و تضعیف ثبات اقتصادی
درگیری‌های منطقه‌ای از جمله جنگ در اوکراین و غزه، به همراه ناپایداری‌های سیاسی، بر رشد جهانی تأثیر منفی گذاشته‌اند. این درگیری‌ها نه تنها موجب اختلال در زنجیره‌های تأمین جهانی شده‌اند، بلکه به افزایش فشار بر کشورهای در حال توسعه نیز منجر شده‌اند. مناطقی مانند آفریقا و خاورمیانه که با ناآرامی‌های مدنی و ناامنی غذایی دست و پنجه نرم می‌کنند، بیشترین آسیب را از این وضعیت می‌بینند. اگر این شرایط ادامه یابد، تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۶۰ درصد از فقیرترین افراد جهان در کشورهایی با شرایط شکننده زندگی خواهند کرد.
نقش دیجیتالی شدن در آینده اقتصادی جهان
در حالی که دیجیتالی شدن می‌تواند فرصتی برای رشد اقتصادی باشد، این تحول نیز چالش‌های خاص خود را به همراه دارد. بسیاری از کشورها هنوز در بهره‌برداری کامل از فناوری‌های دیجیتال، کُند عمل می‌کنند. اتصال خانوارهای محروم به شبکه اینترنت و تسهیل پذیرش فناوری‌های دیجیتال در بخش‌های عمومی می‌تواند به بهبود ارائه خدمات و تقویت بهره‌وری کمک کند. اما در کنار این مزایا، دیجیتالی شدن نیز خطرات جدیدی مانند حملات سایبری را به همراه دارد که می‌تواند ثبات اقتصادی شرکت‌ها و کشورها را تهدید کند.
هوش مصنوعی؛ فرصت‌ها و تهدیدها
هوش مصنوعی به عنوان یکی از فناوری‌های نوظهور، پتانسیل بالایی برای تقویت بهره‌وری و رشد اقتصادی دارد. این فناوری می‌تواند نویدبخش انقلابی در تکنولوژی باشد که نه تنها بهره‌وری را افزایش می‌دهد، بلکه رشد درآمدها را نیز به دنبال دارد. با این حال، هوش مصنوعی می‌تواند به نابرابری‌های اقتصادی نیز دامن بزند؛ افرادی که قادر به بهره‌برداری از این فناوری نیستند، در خطر عقب ماندن قرار خواهند گرفت.
صندوق بین‌المللی پول (IMF) تخمین زده است که حدود ۶۰ درصد مشاغل در اقتصادهای پیشرفته ممکن است تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار گیرند، در حالی که این رقم در بازارهای نوظهور به ۴۰ درصد و در کشورهای کم‌درآمد به ۲۶ درصد می‌رسد. برای جلوگیری از تشدید نابرابری‌ها، سیاست‌گذاران باید اقداماتی اتخاذ کنند که از توزیع عادلانه‌تر منافع هوش مصنوعی اطمینان حاصل شود.
لزوم تقویت همکاری‌های بین‌المللی
با توجه به افزایش تکه‌تکه شدن ژئوپلیتیکی، درگیری‌ها و تغییرات تکنولوژیکی، اقتصاد جهانی بیش از پیش به شوک‌ها حساس شده است. کشورهای جهان باید برای مقابله با این چالش‌ها، همکاری‌های چندجانبه را تقویت کنند. افزایش تعاملات بین‌المللی و کمک به کشورهای در حال توسعه می‌تواند ثبات جهانی را تقویت کرده و از ایجاد تنش‌های بیشتر جلوگیری کند.
