تومان نیوز: پس از سال‌ها بحث و بررسی، سرانجام طرح «حذف چهار صفر از پول ملی» که از سوی دولت دوازدهم به مجلس شورای اسلامی ارائه شده بود، با اعمال اصلاحات لازم برای تطبیق با قانون جدید بانک مرکزی و رفع ایرادات شورای نگهبان، در کمیسیون اقتصادی مجلس به تأیید نهایی رسید. این تغییر، که یکی از مهم‌ترین اصلاحات در ساختار پولی کشور به‌شمار می‌رود، پیامدهای گسترده‌ای برای نظام پولی، حسابداری، روابط مالی و درک عمومی از ارزش پول خواهد داشت.
تصویب نهایی با حفظ ریال و قِران
به گزارش پایگاه خبری تومان نیوز(toomannews)، برخلاف پیشنهاد اولیه دولت مبنی بر تغییر نام واحد پولی از «ریال» به «تومان» و تعریف واحد خُرد با عنوان «قران»، کمیسیون اقتصادی مجلس با استناد به ماده ۵۸ قانون جدید بانک مرکزی، رأی به حفظ عنوان «ریال» به‌عنوان واحد پول ملی داد. بنابراین، با اجرای این قانون، هر «ریال جدید» معادل ۱۰ هزار ریال فعلی خواهد بود و هر ریال جدید به ۱۰۰ قِران تقسیم می‌شود. به عبارت دیگر، «قران» به‌عنوان واحد خُرد پولی، پس از دهه‌ها، دوباره وارد نظام پولی کشور خواهد شد.
تغییرات قانونی برای تطبیق با قانون جدید بانک مرکزی
با توجه به نسخ شدن برخی مواد از قانون پولی و بانکی کشور (مواد ۱، ۳ و ۴) در جریان تصویب قانون جدید بانک مرکزی در سال ۱۴۰۲، لازم بود ارجاع‌های قانونی موجود در لایحه حذف چهار صفر، مورد بازبینی قرار گیرد. کمیسیون اقتصادی مجلس در اصلاحات خود ارجاع‌ها را به بندهای ماده ۵۸ قانون جدید بانک مرکزی منتقل کرد و فرآیند اجرایی‌سازی این تغییرات را نیز در قالب آیین‌نامه‌ای تعریف نمود که توسط بانک مرکزی تهیه و پس از تصویب هیأت عالی بانک مرکزی به هیأت وزیران ارائه خواهد شد.
پاسخ به ابهام صندوق بین‌المللی پول
یکی از ایرادات شورای نگهبان، مربوط به عدم تطبیق مفاد لایحه با تعهدات بین‌المللی کشور، به‌ویژه در ارتباط با عضویت در صندوق بین‌المللی پول (IMF) بود. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در پاسخ به این ابهام، اعلام کرد که چارچوب نرخ ارز و محاسبه برابری پول‌های خارجی نسبت به ریال جدید همچنان در محدوده نظام ارزی کشور انجام می‌شود و نیازی به تصریح مجدد تعهدات در لایحه نیست؛ چراکه قانون عضویت در صندوق بین‌المللی پول همچنان به‌قوت خود باقی است.
اهداف حذف صفر؛ کارایی بیشتر و تورم کمتر؟
حذف چهار صفر از پول ملی، اقدامی نمادین و ساختاری است که معمولاً با اهدافی چون ساده‌سازی محاسبات، افزایش اعتماد عمومی به پول ملی، کاهش هزینه‌های چاپ اسکناس، و روان‌سازی امور حسابداری انجام می‌شود. با این حال، تجربه کشورهایی که چنین سیاستی را اجرا کرده‌اند، نشان می‌دهد که اگر این اقدام بدون اصلاحات بنیادین در سیاست‌های پولی، کنترل تورم و تقویت رشد اقتصادی انجام شود، تأثیر آن محدود و حتی گمراه‌کننده خواهد بود.
چالش‌های پیش رو؛ از آموزش تا هزینه اجرایی
اجرای این طرح، مستلزم بازنگری گسترده در سامانه‌های بانکی، نرم‌افزارهای حسابداری، چاپ اسکناس و سکه‌های جدید، تدوین استانداردهای جدید در گزارش‌های مالی و البته آموزش عمومی برای درک واحدهای جدید است. از سوی دیگر، تا سال‌ها لازم خواهد بود واحدهای قدیم و جدید به‌صورت هم‌زمان در گردش باشند تا جامعه به تغییرات عادت کند.
با تصویب نهایی لایحه حذف چهار صفر از پول ملی در کمیسیون اقتصادی مجلس و رفع ایرادات شورای نگهبان، گام بلندی در مسیر تحول نظام پولی کشور برداشته شد. اگرچه عنوان «ریال» همچنان باقی مانده و تغییر به «تومان» منتفی شده، اما تعریف مجدد ریال جدید و بازگشت «قران» به‌عنوان واحد خُرد پول، نشانه‌ای از تلاش برای بازآرایی ساختار پولی کشور است. اجرای موفق این طرح در گرو همراهی بانک مرکزی، اصلاحات اقتصادی گسترده‌تر و ارتقای سطح آگاهی عمومی خواهد بود.
