تومان نیوز:موضوع «دلاریزه شدن»و «دلارزدایی» بازهم به ادبیات محاورهای بسیاری از مسوولان اقتصادی دولت بدل شده است، بدون اینکه توضیحی داده شود که اولا معنای دلاریزه شدن در اقتصاد چیست، ریشههای بروز آن کدام است و از آن مهمتر راهکار درست برای مواجهه با یک چنین شرایطی چیست؟
دیروز یکی از چهرههای اقتصادی دولت اعلام کرد به دنبال راهکارهایی است که مردم در زمان مسافرت به کشورهای دیگر به جای دلار از ارز ملی آن کشورها استفاده کنند و این موضوع را به عنوان راهبرد دولت در مسیر «دلارزدایی» تحلیل کرد.
بر اساس اعلام مدیرعامل مرکز مبادله ارز و طلا، ایرانیان در سفرهای زیارتی به عراق دینار، برای عربستان ریال، برای سفر به ترکیه لیر و در جریان سفر به امارات درهم دریافت خواهند کرد.
در ایران اما هر کس از ظن خود اصطلاح دلاریزه کردن را تفسیر کرده و در بسیاری از موارد از آن استفاده ابزاری میکند.
چرا که برای این واژه یک تعریف سرراست مانند تعریفی که برای تولید ناخالص داخلی یا تورم و…وجود دارد، در نظر گرفته نشده است.
بهطور طبیعی مردم ایران برای محافظت از داراییهای خود برای ذخیره در کنار سکه و طلا و… از دلار هم استفاده میکنند. مردم این کار را با این هدف انجام میدهند که در کشاکش نوسانات ارزی بتوانند از دارایی خود استفاده کنند.
اینکه آیا استفاده از دلار یا ارز ملی کشورها در جریان سفرهای خارجی باعث دلارزدایی از اقتصاد میشود، غیرحرفهای و سادهانگارانه است.
اینکه تعریفی در اقتصاد ایران خدشهدار شود تا دولت به زعم خود دستاوردی به نام خود ثبت کند، تقلیل مفاهیم عمیق اقتصادی است.
مسیر درست آن است که در اقتصاد به این پرسش پاسخ داده شود که چه عامل باعث دلاریزه شدن اقتصاد در کشوری مانند ایران میشود.
مهمترین دلیل دلاریزه شدن اقتصاد ایران تورم است؛ بنابراین بهترین و موثرترین راهکار برای دلارزدایی در اقتصادی مانند اقتصاد ایران، مهار تورم است.
مردم دلار میخرند، چون به خوبی میدانند که ارزش پول ملی ایرانیان به سرعت در حال نزول است.
ایرانیان ناچارند برای حفاظت از دارایی خود، اقدام به ایجاد تنوع در سبد داراییهای خود کنند. بخشی از دارایی خود را به سکه، بخشی را به خودرو، در صورت امکان قسمتی را به مسکن و نهایتا مقداری را هم به دلار اختصاص میدهند.
این گزاره مهمترین عامل در دلاریزه شدن اقتصاد ایران است. در ذهن ایرانیان، پول ملی فاقد ارزشهای بنیادین و ماندگار است، بنابراین دارایی خود را با ارزهای معتبر یا کالاهای مناسبتر جایگزین میکنند.
چرا دلارزدایی؟
اما از آنجا که دولت در مهار تورم ناتوان و ناموفق بوده است، سطح موضوع دلارزدایی از طریق مهار تورم را به استفاده از ارزهای ملی در هنگام سفرهای تفریحی، آموزشی و کسب و کار شهروندان تقلیل میدهد.
دولت هرگز به این واقعیت اشاره نمیکند که دلاریزه شدن اقتصاد ایران ناشی از تورم بالا، نزول شاخصهای اقتصادی و ضعف در نظام تصمیمسازیهای بنیادین اقتصاد است.
بلکه به گونهای رفتار میکند که انگار این مردم هستند که به خاطر خرید چند دلار ناچیز برای سفرهایشان یا ذخیره ارز، اقتصاد ایران را دلاریزه کردهاند!
مانند مدیران شهری که توجهی به بهسازی سد و سیلبند و آبگیر شهرشان نکردهاند؛ وقتی مردم بعد از آمدن سیل و سرازیر شدن آب، راهی مناطق مرتفع شهر شدهاند از آنها انتقاد میکنند که چرا شهر و کاشانه و خانهشان را رها کردهاند!
این مردم به کوه و تپه و مناطق مرتفع پناه بردهاند چون مسوولان شهر در انجام وظایف خود در مهار سیل و ایجاد سد در برابر سیل، عملکرد درستی نداشتهاند. این مثال دقیقا در خصوص دلاریزه شدن اقتصاد ایران هم صدق میکند.
فارغ از اینکه مردم برای سفر به کشورهای دیگر از ارز ملی استفاده میکنند یا دلار، اگر پول ملی ایرانیان واجد ارزش باشد، شک نکنید که مردم ایران از آن پول استفاده خواهند کرد! نه فقط مردم ایران بلکه برای بسیاری از کشورهای دیگر هم پول ایران دارای ارزش خواهد بود.
همانطور که در زمان زعامت دولت اصلاحات حد فاصل میانههای دهه ۷۰ تا دهه ۸۰ خورشیدی، پول ملی ایران در عراق و افغانستان، حتی ترکیه و تاجیکستان دارای ارزش بود.
