تومان نیوز:بررسی آمارهای بودجه خانوار نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۲ هزینه و درآمد واقعی خانوارهای شهری نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. با این حال، میزان هزینه‌کرد واقعی این خانوارها همچنان پایین‌تر از سطوح سال ۱۳۹۶ (پس از اجرای برجام) و سال ۱۳۹۱ (قبل از شدت گرفتن تحریم‌ها) است.
به گزارش پایگاه خبری تومان نیوز(toomannews)،کارشناسان معتقدند که هزینه‌های خانوار یکی از معیارهای اصلی برای سنجش سطح رفاه عمومی است. در سال ۱۴۰۲، با بهبود نسبی اقتصاد، مصرف خانوارها نیز افزایش یافته است که این تغییر معیار بهتری نسبت به تغییرات درآمدها محسوب می‌شود. بر اساس آمار، در خانوارهای شهری نزدیک به نیمی از هزینه‌ها صرف مسکن و یک‌چهارم به مواد غذایی اختصاص می‌یابد. در مقابل، در خانوارهای روستایی یک‌پنجم هزینه‌ها به مسکن و ۴۰ درصد به خوراکی‌ها تخصیص داده می‌شود. مقایسه نشان می‌دهد که هزینه‌های خانوار شهری تقریباً دو برابر خانوارهای روستایی است، اما سطح درآمد آنها تنها ۱.۷ برابر بیشتر است.
تحلیل داده‌های مربوط به سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که هزینه‌های واقعی خانوار شهری نسبت به سال قبل ۸ درصد افزایش یافته و برای خانوارهای روستایی این افزایش تنها ۱ درصد بوده است. درآمد واقعی خانوارهای شهری نیز ۱۱ درصد و خانوارهای روستایی ۹ درصد رشد داشته است. مهم‌ترین عامل این افزایش هزینه‌ها در شهرها، رشد چشمگیر اجاره‌بها بوده است. هرچند وضعیت دخل‌وخرج خانوارها بهبود یافته، اما همچنان با سطح رفاه اقتصادی قبل از تحریم‌های سال ۱۳۹۱ فاصله دارد.
گزارش مهمی از وضعیت دخل‌وخرج خانوار در سال ۱۴۰۲ منتشر شد که به تغییرات هزینه‌ها و درآمدها نسبت به سال گذشته پرداخته است. برخی کارشناسان معتقدند در تحلیل بودجه خانوار، هزینه‌ها از درآمدها اهمیت بیشتری دارند، زیرا ممکن است خانوارها در اعلام درآمدهای خود کم‌نمایی کنند، اما هزینه‌های بالاتر نشانگر مصرف بیشتر و بهبود وضعیت اقتصادی آنها است. افزایش هزینه‌ها در این سال به‌ویژه با توجه به رشد درآمدهای نفتی و کاهش تأثیر تحریم‌ها، بهبود نسبی در معیشت خانوارها را نشان می‌دهد.
یکی از دلایل مهم این افزایش هزینه‌ها، واردات بیشتر کالاهای ضروری از خارج کشور است که با توجه به رشد فروش نفت و کاهش نوسانات ارزی در سال ۱۴۰۲، خانوارها توانسته‌اند قدرت خرید بیشتری به دست آورند، به‌ویژه در حوزه کالاهای بادوام. همچنین، ثبات سیاسی و اقتصادی در سال گذشته، بهبود نسبی در کاهش تورم و ثبات قیمت‌ها را به دنبال داشته است. با این حال، علی‌رغم بهبودهایی که در سال ۱۴۰۲ مشاهده می‌شود، هنوز سطح رفاه خانوارها به میزان سال ۱۳۹۶ نرسیده است.
آیا زندگی در روستا واقعاً کم‌هزینه‌تر است؟
بررسی آمارهای سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که هزینه‌های زندگی در شهر به‌مراتب بیشتر از روستا است. بر اساس این داده‌ها، هزینه خالص یک خانوار شهری به ۲۰۶ میلیون تومان رسیده که نسبت به سال گذشته ۵۰.۶ درصد افزایش داشته است، در حالی که هزینه یک خانوار روستایی ۱۱۰ میلیون تومان بوده و رشد ۴۰ درصدی را تجربه کرده است. این اختلاف هزینه‌ها بیشتر ناشی از هزینه‌های بالای اجاره مسکن در شهرها است.
نکته جالب اینجاست که شکاف درآمد میان خانوارهای شهری و روستایی بسیار کمتر از اختلاف هزینه‌هاست؛ درآمد متوسط یک خانوار شهری در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۵۷ میلیون تومان و برای خانوار روستایی ۱۵۰ میلیون تومان بوده است. این تفاوت نشان می‌دهد که با درآمد ثابت، زندگی در روستا بسیار به‌صرفه‌تر از شهر است، به‌ویژه با توجه به هزینه‌های بالای سکونت و حمل‌ونقل در مناطق شهری.
بررسی رکود ده‌ساله مصرف خانوار در ایران
یکی از نکات مهمی که باید در تحلیل آمارهای مربوط به هزینه و درآمد خانوارها در نظر گرفت، تعدیل آمارها با نرخ تورم است. تنها در این صورت می‌توان مقایسه‌ای دقیق‌تر و واقعی‌تر از وضعیت رفاهی خانوارها در سال‌های مختلف ارائه داد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که با تعدیل تورم، هزینه‌های واقعی خانوارهای شهری و روستایی در سال 1402 نسبت به سال گذشته بهبود یافته است. با این حال، هزینه‌های واقعی همچنان به سطح سال 1391 نرسیده است؛ سالی که تحریم‌های اقتصادی تشدید شد.
این آمارها حاکی از آن است که با وجود بهبود نسبی وضعیت رفاه در سال 1402، همچنان فاصله زیادی با شرایط رفاهی پیش از تحریم‌ها داریم.
فشار هزینه‌های اجاره در شهرها
گزارش مرکز آمار ایران نکات جالبی درباره تفاوت هزینه‌ها بین خانوارهای شهری و روستایی ارائه می‌دهد. به طور متوسط، خانوارهای شهری 42.4 درصد از هزینه‌های خود را صرف مسکن و انرژی می‌کنند، در حالی که این رقم برای خانوارهای روستایی تنها 21 درصد است. این تفاوت بزرگ در هزینه‌های مسکن نشان‌دهنده فشار بالای اجاره‌نشینی در شهرها است. همچنین، بیش از دو سوم خانوارهای شهری در سال 1402 مالک مسکن خود نیستند، در حالی که در روستاها 89 درصد از خانوارها صاحب‌خانه هستند.
