تومان نیوز: در دنیای امروز، تحریم‌های اقتصادی و مالی به یکی از ابزارهای اصلی کشورهای قدرتمند برای فشار آوردن به کشورهای دیگر تبدیل شده‌اند. ایران به عنوان یکی از کشورهایی که از سال‌ها پیش با تحریم‌های بین‌المللی روبرو بوده است، همواره به دنبال روش‌های مختلف برای دور زدن این تحریم‌ها و حفظ مبادلات اقتصادی خود بوده است. یکی از این روش‌ها که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته، استفاده از رمزارزها و فناوری‌های مرتبط با بلاک‌چین است.
به گزارش پایگاه خبری تومان نیوز(toomannews)، این تکنولوژی‌ها به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و عدم نیاز به واسطه‌های مالی سنتی، می‌توانند به کشورها کمک کنند تا تحریم‌ها را دور بزنند و مبادلات مالی خود را به صورت مستقیم و بدون نیاز به سیستم‌های بانکی بین‌المللی انجام دهند. با این حال، استفاده از رمزارزها در ایران و دیگر کشورهای تحت تحریم، چالش‌های خاص خود را دارد که نیازمند نظارت و تنظیم قوانین دقیق از سوی نهادهای دولتی مانند بانک مرکزی است. در این مقاله به بررسی ظرفیت‌های رمزارزها در دور زدن تحریم‌ها و ضرورت ایجاد مقررات در این حوزه توسط بانک مرکزی ایران پرداخته خواهد شد.
1. مقدمه‌ای بر رمزارزها و فناوری بلاک‌چین
1.1 رمزارزها: تعریف و تاریخچه
رمزارزها یا کریپتوکارنسی‌ها، ارزهایی دیجیتال و غیرمتمرکز هستند که به وسیله فناوری بلاک‌چین ایجاد می‌شوند. بلاک‌چین یک دفترکل دیجیتال است که تراکنش‌ها را به صورت امن و غیرقابل تغییر ثبت می‌کند. نخستین رمزارز، بیت‌کوین، در سال 2009 توسط فرد یا گروهی تحت نام مستعار “ساتوشی ناکاموتو” به دنیای مالی معرفی شد. هدف اصلی ایجاد بیت‌کوین، ایجاد یک سیستم پولی مستقل از بانک‌ها و دولت‌ها بود.
در سال‌های اخیر، تعداد زیادی رمزارز دیگر نیز به وجود آمده‌اند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. اتر، لایت‌کوین، ریپل و دوج‌کوین برخی از معروف‌ترین رمزارزهای پس از بیت‌کوین هستند.
1.2 بلاک‌چین و نحوه عملکرد آن
فناوری بلاک‌چین، به عنوان پشتوانه رمزارزها، یک سیستم ثبت اطلاعات است که به صورت غیرمتمرکز و شفاف عمل می‌کند. این فناوری از یک سری بلوک‌های اطلاعاتی تشکیل شده که به ترتیب به یکدیگر متصل می‌شوند. هر بلوک حاوی اطلاعات مربوط به یک تراکنش است و به محض ثبت، نمی‌توان آن را تغییر داد.
یکی از ویژگی‌های کلیدی بلاک‌چین، امنیت بالای آن است. این سیستم به دلیل استفاده از رمزنگاری پیچیده، غیرقابل هک یا دستکاری است. به همین دلیل، بسیاری از کشورها به دنبال استفاده از این فناوری در بخش‌های مختلف اقتصادی خود هستند.
2. ظرفیت رمزارزها برای دور زدن تحریم‌ها
2.1 چالش‌های تحریمی ایران
ایران به عنوان یکی از کشورهای تحت تحریم، با مشکلات بسیاری در انجام مبادلات مالی بین‌المللی روبرو است. از آنجا که سیستم مالی بین‌المللی عمدتاً تحت کنترل کشورهایی مانند ایالات متحده و اتحادیه اروپا است، ایران قادر به استفاده از این سیستم‌ها برای نقل و انتقالات مالی نیست. به همین دلیل، نیاز به راه‌حل‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها بیشتر احساس می‌شود.
یکی از مهم‌ترین راه‌حل‌ها استفاده از رمزارزها و فناوری بلاک‌چین است. این فناوری‌ها به ایران این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به واسطه‌های مالی و بانکی، تراکنش‌های بین‌المللی انجام دهد.
2.2 مزایای استفاده از رمزارزها در مقابله با تحریم‌ها
رمزارزها به دلیل ویژگی‌های زیر می‌توانند در دور زدن تحریم‌ها نقش موثری ایفا کنند:
- غیرمتمرکز بودن: رمزارزها به صورت غیرمتمرکز عمل می‌کنند، به این معنی که هیچ نهاد یا دولتی نمی‌تواند به راحتی تراکنش‌های مربوط به آن‌ها را متوقف کند.
- پوشش مرزهای جغرافیایی: با استفاده از رمزارزها، افراد و نهادها می‌توانند بدون نیاز به سیستم‌های مالی سنتی، تراکنش‌های مالی خود را در سطح جهانی انجام دهند.
- ناشناسی و امنیت: در بسیاری از رمزارزها، هویت طرفین تراکنش ناشناخته می‌ماند که این ویژگی می‌تواند برای کشورهایی که تحت تحریم هستند، مفید واقع شود.
2.3 کاربردهای رمزارزها در ایران
در ایران، برخی از شرکت‌ها و افراد از رمزارزها برای انجام معاملات تجاری، خرید کالا و خدمات، و حتی پرداخت‌های بین‌المللی استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، شرکت‌هایی که در حوزه نفت و گاز فعالیت دارند، می‌توانند از رمزارزها برای انجام معاملات با کشورهای دیگر استفاده کنند و از سیستم مالی بین‌المللی که تحت تحریم است، عبور کنند.
3. چالش‌ها و خطرات استفاده از رمزارزها
3.1 خطرات اقتصادی و مالی
اگرچه رمزارزها می‌توانند در دور زدن تحریم‌ها مؤثر باشند، اما استفاده از آن‌ها بدون مقررات مشخص، می‌تواند مشکلاتی نیز به همراه داشته باشد. از جمله این مشکلات می‌توان به نوسانات شدید قیمت رمزارزها و خطرات اقتصادی آن‌ها اشاره کرد. قیمت رمزارزها به دلیل تقاضا و عرضه در بازار، به شدت نوسان دارد و این می‌تواند ریسک‌های مالی بالایی را به همراه داشته باشد.
3.2 خطرات قانونی و نظارتی
یکی از چالش‌های مهم استفاده از رمزارزها در ایران، نبود مقررات مشخص و نظارت قانونی است. در صورتی که دولت ایران نتواند چارچوب قانونی مناسبی برای استفاده از رمزارزها تدوین کند، احتمال سوءاستفاده و کلاهبرداری در این حوزه افزایش خواهد یافت. به همین دلیل، تدوین مقررات دقیق و نظارت بر فعالیت‌های رمزارزی از سوی بانک مرکزی ضروری است.
4. ضرورت تدوین مقررات توسط بانک مرکزی ایران
4.1 اهمیت تنظیم‌گری در حوزه رمزارزها
بانک مرکزی به عنوان نهاد مسئول در حوزه پولی و مالی کشور، باید قوانین و مقرراتی را برای استفاده قانونی از رمزارزها تدوین و اجرا کند. این قوانین باید به گونه‌ای باشد که از یک سو از ظرفیت‌های رمزارزها برای دور زدن تحریم‌ها بهره‌برداری شود و از سوی دیگر، از سوءاستفاده‌ها و کلاهبرداری‌های احتمالی جلوگیری کند.
4.2 چالش‌های تنظیم‌گری رمزارزها
تدوین مقررات برای رمزارزها با چالش‌های خاص خود روبرو است. اولین چالش این است که رمزارزها به صورت غیرمتمرکز عمل می‌کنند و نظارت بر آن‌ها از نظر قانونی پیچیده است. همچنین، باید به این نکته توجه داشت که برخی از کشورهای جهان ممکن است به دلیل نگرانی‌های امنیتی یا سیاسی، استفاده از رمزارزها را محدود کنند.
4.3 همکاری با نهادهای بین‌المللی
بانک مرکزی ایران باید برای تدوین مقررات مرتبط با رمزارزها، با نهادهای بین‌المللی همکاری کند. این همکاری می‌تواند به ایران کمک کند تا با رعایت استانداردهای جهانی، از رمزارزها به طور مؤثر و قانونی استفاده کند.
5. نتیجه‌گیری
با توجه به شرایط تحریمی ایران و ظرفیت‌های بالای رمزارزها برای دور زدن این تحریم‌ها، نیاز به تدوین و اجرای مقررات در این حوزه بیش از پیش احساس می‌شود. بانک مرکزی ایران باید هر چه سریع‌تر قوانین و مقررات لازم را برای استفاده از رمزارزها تدوین کند تا از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری کند و در عین حال از خطرات احتمالی آن جلوگیری شود. با ایجاد چارچوب قانونی مناسب، ایران می‌تواند از رمزارزها به عنوان یک ابزار مؤثر در مقابله با تحریم‌ها استفاده کند و در مسیر توسعه اقتصادی و مالی کشور گام بردارد.
