تومان نیوز: عباس عراقچی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران، در «هفتمین دور مجمع گفت‌وگوی تهران» با تأکید بر شکل‌گیری نظم نوین جهانی، اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران به‌دنبال گسترش مشارکت اقتصادی منطقه‌ای با همسایگان است. وی در این سخنرانی ضمن تحلیل نقش قدرت‌های شرقی و افول هژمونی غرب، بر «پایان دوران تحمیل نظم امنیتی و اقتصادی توسط غرب» تأکید کرد و گفت: «ما خواهان شکلی از همکاری منطقه‌ای هستیم که مبتنی بر منافع مشترک، استقلال سیاسی و پیوندهای اقتصادی بلندمدت باشد.»
عبور از تحریم با دیپلماسی منطقه‌ای
به گزارش پایگاه خبری تومان نیوز(toomannews)، عراقچی در بخشی از سخنان خود با اشاره به سال‌های تحریم، گفت: «تحریم‌ها اگرچه هزینه‌ساز بوده‌اند، اما منجر به خوداتکایی و تنوع‌بخشی شرکای اقتصادی ایران شده‌اند. اکنون در آستانه یک فرصت تاریخی برای تبدیل این تهدیدها به بستر توسعه همکاری‌های منطقه‌ای قرار داریم.»
او با اشاره به ابتکارهای منطقه‌ای ایران در زمینه امنیت و تجارت، مانند ابتکار صلح هرمز و دیپلماسی همسایگی افزود: «مشارکت اقتصادی پایدار با کشورهای منطقه از خلیج فارس تا آسیای مرکزی و قفقاز، اولویت استراتژیک جمهوری اسلامی ایران است.»
ایران و نظم نوین جهانی: از غرب‌زدایی تا بریکس‌محوری
در ادامه این مجمع، عراقچی از چندقطبی‌شدن نظم جهانی سخن گفت و به افزایش وزن قدرت‌های غیرغربی اشاره کرد: «اکنون با صعود چین، هند، روسیه و دیگر قدرت‌های مستقل، ما شاهد شکل‌گیری یک معماری تازه در مناسبات جهانی هستیم. ایران نیز با حضور فعال در سازمان‌هایی چون بریکس و شانگهای، مسیر تازه‌ای برای تعامل اقتصادی و تجاری گشوده است.»
او تاکید کرد که وابستگی به دلار و نظام مالی غرب در حال کاهش است و کشورهای منطقه باید با ایجاد سازوکارهای مستقل مالی و پولی، زمینه تجارت بدون تحریم را فراهم کنند.
عبور از روایت‌سازی غرب؛ مشارکت اقتصادی نیاز به روایت مشترک دارد
عراقچی هشدار داد که یکی از چالش‌های عمده پیش روی تعامل اقتصادی منطقه‌ای، «روایت‌سازی یک‌جانبه غرب از امنیت، تروریسم و توسعه» است. وی افزود: «تا زمانی که روایت کشورهای منطقه درباره امنیت اقتصادی و سیاسی هماهنگ نباشد، امکان شکل‌گیری یک نظم اقتصادی بومی وجود نخواهد داشت.»
به گفته او، «امنیت صرفاً نظامی نیست، بلکه به ثبات بازارها، پیوندهای زنجیره تامین، اتصال زیرساختی و همگرایی مالی وابسته است. اگر ما نتوانیم تصویری روشن و مشترک از آینده اقتصاد منطقه ترسیم کنیم، همچنان در مدار وابستگی باقی خواهیم ماند.»
تمرکز بر همسایگان و اولویت اقتصادی شرق
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در سخنان خود بار دیگر سیاست خارجی متوازن و همگرای اقتصادی با همسایگان را تکرار کرد. وی تأکید کرد: «سیاست همسایگی نه شعار است و نه تاکتیک؛ بلکه راهبرد بلندمدتی برای حفظ امنیت و توسعه پایدار است.»
او به کشورهای حوزه خلیج فارس، آسیای میانه، قفقاز، و حتی کشورهای شرقی چون هند و چین اشاره کرد و گفت: «با همگرایی زیرساختی، پروژه‌های مشترک انرژی، ترانزیت، و زنجیره تأمین کالا، می‌توان از تحریم عبور کرد و به شکوفایی اقتصادی منطقه‌ای رسید.»
جمع‌بندی | دیپلماسی اقتصادی ایران در مسیر تثبیت منطقه‌گرایی
سخنان عباس عراقچی در مجمع گفت‌وگوی تهران، بازتابی از تغییر رویکرد ایران از «مقاومت صرف» به سمت مقاومت فعال اقتصادی و تعامل سازنده با شرکای منطقه‌ای و بین‌المللی است. در فضایی که جهان در حال عبور از نظام تک‌قطبی است، ایران می‌کوشد با تکیه بر دیپلماسی اقتصادی، کاهش وابستگی به غرب، و توسعه تعاملات منطقه‌ای، آینده‌ای متفاوت برای اقتصاد خود رقم بزند.
اکنون باید دید در ماه‌ها و سال‌های پیش رو، تا چه حد ساختارهای داخلی و منطقه‌ای آماده پاسخ‌گویی به این دکترین جدید اقتصادی هستند؛ و آیا همسایگان ایران نیز این اراده را خواهند داشت که با عبور از گذشته، به سمت مشارکت اقتصادی پایدار گام بردارند یا نه.
