ایستانیوز:تورم در ایران به یکی از مزمن‌ترین بیماری‌های اقتصادی کشور تبدیل شده است. دهه‌هاست که خانوارهای ایرانی با افزایش مداوم قیمت‌ها مواجه‌اند و دیگر گرانی را نه یک شوک موقت، بلکه بخشی از زندگی روزمره می‌دانند. اما علت ماندگاری تورم در اقتصاد ایران چیست و چرا سیاست‌های دولت‌ها در مهار آن بی‌اثر مانده است؟
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،در نگاه نخست، افزایش نقدینگی عامل اصلی رشد قیمت‌ها معرفی می‌شود. اما ریشه‌های واقعی تورم بسیار عمیق‌ترند و در ترکیب کسری بودجه، ناترازی بانکی، نوسانات ارزی و ضعف اعتماد عمومی به سیاست‌گذار نهفته‌اند. هر بار که دولت با کمبود منابع مالی روبه‌رو می‌شود، به جای اصلاح ساختاری، راه ساده‌تر یعنی استقراض از بانک مرکزی را برمی‌گزیند. این استقراض به معنای خلق پول جدید است؛ و پول جدید یعنی رشد پایه پولی و افزایش تورم.
از سوی دیگر، نوسانات نرخ ارز نیز به‌عنوان ماشه تورمی عمل می‌کند. با بالا رفتن نرخ دلار، قیمت کالاهای وارداتی افزایش می‌یابد و انتظارات تورمی در جامعه شکل می‌گیرد. این انتظارات، رفتار مردم را تغییر می‌دهد؛ تقاضا زودتر از موعد بالا می‌رود و تورم را پیش‌خور می‌کند.
در همین حال، نرخ بهره واقعی در اقتصاد ایران منفی است؛ یعنی سپرده‌گذاری در بانک، زیان‌آورتر از خرید دارایی‌هایی مانند طلا، ارز یا مسکن است. این موضوع خروج نقدینگی از نظام بانکی و ورود آن به بازارهای غیرمولد را به دنبال دارد؛ روندی که خود به افزایش بیشتر قیمت‌ها دامن می‌زند.
ساختار بودجه‌ای کشور نیز به بازتولید تورم کمک می‌کند. کسری مزمن بودجه باعث می‌شود دولت سال‌به‌سال وابستگی بیشتری به منابع بانکی پیدا کند. ناترازی در ترازنامه بانک‌ها نیز به خلق بی‌پایان پول منجر می‌شود. نتیجه این ترکیب، چرخه‌ای خودتغذیه‌گر است: تورم، هزینه‌ها را بالا می‌برد؛ هزینه‌های بالاتر، چاپ پول را افزایش می‌دهد؛ و چاپ پول، دوباره تورم می‌آفریند.
راه مهار تورم تنها در سیاست پولی خلاصه نمی‌شود. اصلاح نظام بودجه‌ریزی، سالم‌سازی ترازنامه بانک‌ها، شفافیت در سیاست‌گذاری ارزی و بازسازی اعتماد عمومی، چهار محور کلیدی برای مهار پایدار تورم‌اند. بدون هماهنگی بین سیاست مالی و پولی، کنترل تورم تنها به تعویق انداختن بحران بعدی است.
تورم در ایران دیگر فقط شاخص اقتصادی نیست؛ نشانه‌ای از چگونگی حکمرانی است. تا زمانی که دولت‌ها به جای اصلاح ساختارها به راه‌حل‌های کوتاه‌مدت دل ببندند، اقتصاد در چرخه‌ای باطل از بی‌ثباتی و بی‌اعتمادی گرفتار خواهد ماند.
