تومان نیوز:عدم نوسازی پالایشگاه‌های کشور در سال‌های گذشته باعث شده که حجم فرآورده‌های با ارزش افزوده بالا همانند گازوییل یا بنزین کاسته شده و بیشتر نفت ورودی به پالایشگاه‌ها، تبدیل به مازوت و قیر شود. محصولاتی که ارزش اقتصادی چندانی ندارند.
به گزارش پایگاه خبری تومان نیوز(toomannews)، بر اساس آخرین اطلاعات به جز پالایشگاه ستاره خلیج فارس که خوراک آن میعانات گازی است، ۹ پالایشگاه دیگر که نفت خام پالایش می‌کنند، یک سوم نفت دریافتی را به خاطر تکنولوژی قدیمی به مازوت و قیر تبدیل می‌کنند. در این میان رکورد هدردهی نفت متعلق به پالایشگاه آبادان است. پالایشگاهی که با ۱۱۱ سال سن، قدیمی ترین پالایشگاه ایران است و بیش از ۳۰ درصد نفت دریافتی را به قیر و مازوت تبدیل می‌کند. دیگر پالایشگاه‌های کشور هم شرایطی مشابه دارند. گزارش ها نشان می دهدکه پالایشگاه‌های کرمانشاه، تبریز و بندرعباس هم به دلیل استهلاک و قدمت بالا نفت را عملا هدر می دهند. این در حالی است که قیمت نفت خام بسیار بالاتر از قیر و مازوت است و اصولا فعالیت پالایشگاه‌ها با چنین شرایطی صرفه اقتصادی ندارد.
گزارش ها نشان می دهد که در پالایشگاه‌های مدرن به صورت میانگین ۵ تا ۷ درصد نفت تبدیل به قیر یا مازوت می شود؛ به عنوان مثال پالایشگاه امارات تنها ۵ درصد نفت دریافتی را تبدیل به قیر و مازوت می‌کند و بقیه به محصولات با ارزش افزوده بالا مانند بنزین و گازوئیل تبدیل می‌شود.
به گفته کارشناسان برای اصلاح پالایشگاه ها به تکنولوژی پیشرفته، حدود ۱۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز است. در شرایطی که صنعت نفت ایران از کمبود منابع مالی رنج می برد، سوال این است که آیا ادامه فعالیت پالایشگاه‌هایی که نفت را هدر می دهند، صرفه اقتصادی دارد؟
مرتضی بهروزی‌فر کارشناس انرژی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: این معضل همه پالایشگاه‌هاست؛ حتی بخش بزرگی از پالایشگاه‌های کشور، یعنی آنهایی که قبل یا بعد از انقلاب به صورت خصوصی پایه‌گذاری شدند، هم تکنولوژی لازم را ندارند. پالایشگاه‌هایی هم که دولتی بودند و واگذار شدند، باتوجه به اینکه بهروزرسانی نشده‌اند، همچنین انگیزه لازم را برای بهبود وضعیت خود ندارند.
وی با تاکید براینکه به دلیل شرایط تحریمی عملا امکان بهروزرسانی و بهبود دستگاه‌های پالایش وجود ندارد، افزود به همین دلیل هم سهم تولید فرآورده‌هایی مثل مازوت یا قیر خیلی بالاست. متاسفانه بیش از ۳۰ درصد تولید پالایشگاه آبادان به مازوت تبدیل می‌شود.
بهروزی‌فر تصریح کرد: تنها راهکار ممکن در این شرایط این است که متناسب با تکنولوژی روز بهروزرسانی شوند؛ این مشکل قبل از تولید مازوت، گوگرد‌زدایی است. نفت خام ما دارای حجم بسیار قابل‌توجهی از ترکیبات گوگردی است که اگر حذف نشود می‌تواند به شدت آلوده‌کننده باشد.
او اضافه کرد: یکی از دلایلی که مازوت تولیدی پالایشگاه‌های کشور آلایندگی خیلی بالایی دارند، حجم بالای ترکیبات گوگرد است که بالاتر از استانداردهای جهانی است.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: متاسفانه نبود انگیزه، واگذاری‌ها، تحریم‌ها و کمبود سرمایه‌گذاری باعث شده که عملا نوسازی پالایشگاه کنار گذاشته شود و نتیجه اینکه امروزتولیدات پالایشگاه‌های ما با ترکیبات بالای گوگرد و تولید فرآورده‌های سنگین نه تنها نفت را هدر می‌دهند، بلکه بر آلایندگی می‌افزایند.
بهروزرسانی پالایشگاه ها در اولویت نیست
عرفان افاضلی دبیرکل فدراسیون صنعت نفت ایران هم در این رابطه به «جهان‌صنعت» با اشاره به شاخص پیچیدگی تولید پالایشگاهی گفت: نیلسون، شاخص پیچیدگی پالایشگاه است که یک شاخص بدون واحد هم تعریف می‌شود. در واقع این شاخص پیچیدگی فرآورده‌های تولیدی یک پالایشگاه را مشخص می‌کند و تقریبا مشخص می‌کند که چه بخشی از فرآورده‌ها تبدیل به فرآورده‌های باارزشتر و چه بخش‌هایی به نفت‌کوره با گوگرد بالا یا گوگرد پایین می‌شوند.
وی افزود: صنعت پالایش نفت کشور به دلیل فرسوده بودن نیاز به سرمایه‌گذاری بسیار زیادی دارد، برای اینکه پالایشگاه‌های ما کیفی‌سازی شوند لازم است که شاخص پیچیدگی آنها بالا برود. امروز شاخص پیچیدگی پالایشگاه‌های ما از متوسط پالایشگاه‌های کشورهای مجاور ما مثل کویت به مراتب کمتر است.
افاضلی گفت: مثلا ضریب پیچیدگی پالایشگاه آبادان نصف شاخص پیچیدگی متوسط پالایشگاه‌های آمریکاست یا مثلا پالایشگاه کرمانشاه. تنها بعضی از پالایشگاه‌های ما بعد از کیفی‌سازی و بازسازی و سرمایه‌گذاری، در حال حاضر پیچیدگی بالاتری دارند که محصولاتشان هم عمدتا صادر می‌شود.
دبیرکل فدراسیون صنعت نفت ایران با تاکید براینکه محصول پالایشگاه‌های فرسوده با ضریب کیفی پایین عمدتا برای مصرف داخل مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: قاعدتا دلیل اصلی این شرایط کمبود سرمایه‌گذاری بوده است. ما به سرمایه‌گذاری بسیار زیادی در صنعت نفت نیاز داریم و متاسفانه باید بگویم که طی سال‌های اخیر با توجه به ناترازی که در تولید گاز و مصرف گاز انجام شده، عمده سرمایه‌گذاری‌ها در بخش‌های دیگری صرف می‌شود.
او گفت: به میزانی که برای افزایش تولید هزینه می‌شود، متاسفانه بهینه‌سازی و کیفی‌سازی در اولویت‌های بعدی قرار گرفته‌اند. به همین دلیل هم عملا اولویت وزارت نفت و شرکت پخش پالایش کیفی‌رسانی یا بهروزرسانی و بهینه‌سازی پالایشگاه‌ها نیست.
به گفته وی، به همین دلیل هم عمده نفت ورودی به پالایشگاه تبدیل به محصولاتی با ارزش کمتر نسبت به محصولات باارزشتر می‌شود و محصولات پالایشگاهی ما کرک اسپرد بسیار کمتری نسبت به نفت خام دارد.
